Αυτές τις ημέρες πραγματοποιείται στην Αθήνα, στον ιστορικό κινηματογράφο Ανδόρα, η τρίτη διοργάνωση του Athens Palestine film festival. H πρόεδρος και ιδρύτρια του Φεστιβάλ, Κάρολ Σανσούρ, μας είχε παραχωρήσει το περασμένο καλοκαίρι τη συνέντευξη που επιμελήθηκε η Εύη Στούμπου και η οποία συμπεριλήφθηκε στο τεύχος 5 Κιουρί-ατ. Με αφορμή το φεστιβάλ παρακάτω αναδημοσιεύουμε τη σπαρακτικά επίκαιρη συνέντευξη της.
Η Κάρολ Σανσούρ είναι παλαιστίνια ποιήτρια που ζει τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα. Είναι διευθύντρια και συνιδρύτρια του ετήσιου Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου Αθήνας, το οποίο διοργανώθηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2022. Eιναι συνδιοργανώτρια του ποιητικού φεστιβάλ Shaeirat project (https://www.shaeirat-project.com/). Έχει εκδώσει το ποιητικό βιβλίο À la saison des abricots (Κάιρο 2019). Το βιβλίο κυκλοφορεί στα αραβικά, στα γαλλικά και στα αγγλικά.
Επιμέλεια συνέντευξης-Μετάφραση: Εύη Στούμπου
- Τι πιστεύετε για το μέλλον του Παλαιστινιακού κινηματογράφου; Υπάρχουν συγκεκριμένες τάσεις ή νέοι δημιουργοί που νομίζετε ότι θα διαμορφώσουν την εξέλιξή του;
Ο Παλαιστινιακός κινηματογράφος υφίσταται μια εμπνευσμένη μεταμόρφωση, με αυξανόμενη διεθνή αναγνώριση, καινοτόμες αφηγήσεις και μια ζωντανή νέα γενιά κινηματογραφιστών. Αυτή η αναπτυσσόμενη βιομηχανία πρόκειται να κατακτήσει το παγκόσμιο κοινό με τις μοναδικές αφηγήσεις και τις πλούσιες πολιτιστικές προοπτικές της.
Οι Παλαιστινιακές ταινίες έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους σε μεγάλα διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου, χάρη σε διακεκριμένους σκηνοθέτες όπως ο Ελία Σουλεϊμάν και ο Χάνι Αμπού-Ασάντ. Το αναγνωρισμένο έργο τους έχει θέσει ισχυρές βάσεις για μελλοντικά έργα, διευρύνοντας το κοινό για τις Παλαιστινιακές ιστορίες. Τώρα, μια έκρηξη νεαρών και γυναικών κινηματογραφιστών σπάει τους παραδοσιακούς κανόνες και εισάγει φρέσκες, δυναμικές προοπτικές στη βιομηχανία. Αυτή η μετατόπιση είναι κρίσιμη για τη συνεχιζόμενη εξέλιξη και εμπλουτισμό του Παλαιστινιακού κινηματογράφου.
Ενώ τα πολιτικά θέματα παραμένουν σημαντικά, οι σύγχρονοι Παλαιστινιακοί κινηματογραφιστές επικεντρώνονται όλο και περισσότερο σε προσωπικές αφηγήσεις και καθημερινές εμπειρίες. Αυτή η προσέγγιση προσφέρει μια πιο λεπτομερή και πολυδιάστατη απεικόνιση της Παλαιστινιακής ζωής, αγγίζοντας βαθιά τα κοινά σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ των ανερχόμενων αστέρων, θα παρακολουθούσα τον Μαχντί Φλεϊφέλ που ξεχωρίζει ως ένας δάσκαλος της αφήγησης, και έχει ιδιαίτερη συνάφεια με την Ελλάδα.
- Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου της Αθήνας φέτος;
Το Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου της Αθήνας (APFF) αντιμετωπίζει αρκετές σημαντικές προκλήσεις, κυρίως λόγω της κατάστασής του ως νεαρό φεστιβάλ που αναπτύσσεται οργανικά. Ένα μεγάλο εμπόδιο είναι η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης. Ως αναδυόμενο φεστιβάλ, το APFF βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε χορηγίες και δωρεές, οι οποίες είναι απρόβλεπτες και δεν επαρκούν πάντα για να καλύψουν όλα τα λειτουργικά έξοδα. Επιπλέον, η προσέλκυση τόσο τοπικού όσο και διεθνούς κοινού εν μέσω του ανταγωνισμού από άλλα πολιτιστικά γεγονότα στην Αθήνα απαιτεί στρατηγικό μάρκετινγκ και προσπάθειες προσέγγισης. Η εξασφάλιση της τεχνικής ποιότητας των προβολών, η παροχή απαραίτητων μεταφράσεων και η επίτευξη ακριβούς πολιτιστικής εκπροσώπησης είναι επίσης κρίσιμα. Η απόκτηση επαρκούς κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης είναι απαραίτητη για την αύξηση της ορατότητας και της επιτυχίας του φεστιβάλ, καθιστώντας επιτακτική την ανάπτυξη ισχυρών σχέσεων με τον τύπο και τα μέσα ενημέρωσης. Τέλος, το φεστιβάλ πρέπει να πλοηγηθεί στις πολιτικές ευαισθησίες γύρω από την Παλαιστίνη και τους Παλαιστίνιους, κάτι που φυσικά μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την αντίληψη και την υποστήριξη του κοινού.
- Φέτος, στα πιο σημαντικά διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου, υπήρξαν σημαντικές παρεμβάσεις σχετικά με την παλαιστινιακή υπόθεση και κατά της γενοκτονίας. Πώς το σχολιάζετε αυτό; Πιστεύετε ότι ο κινηματογράφος έχει πολιτική δύναμη;
Μπροστά σε μια ζωντανή γενοκτονία τίποτα δεν φαίνεται αρκετό. Τουλάχιστον όχι για μένα! Όσο οι άνθρωποί μου σκοτώνονται, εκτοπίζονται, πεθαίνουν από την πείνα, στερούνται τα βασικά τους δικαιώματα και οι ελευθερίες τους αφαιρούνται, θα συνεχίσω να νιώθω ότι δεν γίνονται αρκετά. Πιο σημαντικά, έχουμε γίνει μάρτυρες μιας συστηματικής φίμωσης των κινηματογραφιστών και των εργαζομένων που προσπάθησαν να εκφράσουν αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη, ανεξάρτητα από την κλίμακα των δράσεών τους. Οι πολιτικές δυνάμεις που είναι ενσωματωμένες στις δομές που κυβερνούν τον παγκόσμιο κινηματογράφο αναμφίβολα αντιστέκονται στις έννοιες της δικαιοσύνης και της ισότητας. Ωστόσο, συνεχίζω να πιστεύω ακράδαντα στον κινηματογράφο ως ένα ισχυρό εργαλείο μαρτυρίας των αδικιών. Πολλοί κινηματογραφιστές παίζουν κρίσιμο ρόλο στην καταγραφή των ζωντανών εμπειριών αυτών που πλήττονται από αυτές τις αδικίες. Μέσα από το φακό τους, καταγράφουν ιστορίες εκτοπισμού, απώλειας και αντίστασης, προσφέροντας μια πλατφόρμα για φωνές που διαφορετικά μπορεί να παραμείνουν ανεκπλήρωτες και αθέατες.
- Εκτός από τη θέση σας ως διευθύντρια του Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου της Αθήνας, είστε επίσης ποιήτρια. Μπορείτε να μας πείτε για το επόμενο συγγραφικό σας έργο; Έχετε ξεχωρίσει κάποιους Έλληνες ποιητές που σας έχουν επηρεάσει ή εντυπωσιάσει; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ποιητές παγκοσμίως;
Από τότε που μετακόμισα να ζήσω στην Ελλάδα, έχω θέσει ως προτεραιότητα να μάθω τη σύγχρονη ελληνική γλώσσα για προφανείς λόγους. Μόλις ολοκλήρωσα την εκμάθηση των βασικών της γλώσσας, η πρόοδος σε ένα νέο επίπεδο έγινε λιγότερο συναρπαστική και περισσότερο σαν σκληρή δουλειά. Ευτυχώς, η Ελληνίδα δασκάλα μου, η Μαρία Μέντζου, κατάφερε να με δελέασει και να με παρακινήσει να συνεχίσω να μαθαίνω ελληνικά, παρουσιάζοντάς μου ένα σύντομο κείμενο της Κατερίνας Γώγου. Από τότε, έχω βυθιστεί πλήρως στη γλώσσα και την ποίηση της Γώγου. Αυτή η βύθιση δεν αφορά μόνο την εκμάθηση της γλώσσας και την κατανόηση του νέου μου περιβάλλοντος μέσω των εκφράσεων, των όρων και των θεμάτων που χρησιμοποιούνται στα κείμενα, αλλά και λόγω της βαθιάς συνάφειας των λέξεων με μένα ως γυναίκα που βρέθηκε έξω από τα προδιαγεγραμμένα πλαίσια από την εφηβεία της. Ως ποιήτρια που δεν ενδιαφέρεται για την παραδοσιακή κληρονομιά της γραφής και τις μορφές της ποίησης, με ενδιαφέρει περισσότερο το τι λέγεται και η εγγύτητά του με τον αναγνώστη.
Το παιχνιδιάρικο ύφος της Κατερίνας στη χρήση της γλώσσας και των λέξεων χωρίς επιτηδευμένα στοιχεία με προσέλκυσε. Αναμειγνύει την Αρχαία Ελληνική με τη Σύγχρονη Ελληνική και την αργκό του δρόμου με στίχους από ιερά κείμενα χωρίς απολογία ή φόβο, σχεδόν αντικατοπτρίζοντας το δικό μου στυλ. Για αυτόν τον λόγο, η ενασχόληση με την Κατερίνα ως ποιήτρια που έζησε αρνούμενη τα στερεότυπα και έγραφε ως πράξη επαναστατικής αντίθεσης σε όλα τα κλισέ και τα στημένα, με απόλυτη ειλικρίνεια, διαφάνεια και θλίψη, έκανε την ανάγνωση και τη μετάφραση της Γώγου ένα επείγον και αναπόφευκτο έργο. Παρά τον σκεπτικισμό και ακόμη και τον χλευασμό από αυτούς γύρω μου για την ιδέα και την ικανότητά μου να το πετύχω, παραμένει ένα επιτακτικό, μη διαπραγματεύσιμο έργο. Πέρα από την Γώγου, δεν έχω αγαπημένους αυτή τη στιγμή.
- Σχεδιάζετε κάποιες παραστάσεις του Έργου Shaeirat στην Αθήνα στο άμεσο μέλλον;
Το Shaeirat είναι ένα έργο που έχει καταλάβει σημαντικό μέρος του χρόνου μου τα τελευταία δύο χρόνια και έχει επιτρέψει στο έργο μου να φτάσει και να εκτιμηθεί από νέο κοινό σε διάφορες χώρες. Επιθυμώ βαθιά η Ελλάδα να γίνει χώρος όπου μπορούμε να φέρουμε και να παρουσιάσουμε το έργο Shaeirat, αναδεικνύοντας τη μοναδική μίξη ποίησης και performance. Ωστόσο, αντιμετωπίζουμε αρκετές προκλήσεις που πρέπει να ξεπεράσουμε. Η εύρεση τοπικών συνεργατών που είναι πρόθυμοι να φιλοξενήσουν τις παραστάσεις και η διευκόλυνση παροχή μεταφράσεων ακριβείας είναι σημαντικά εμπόδια. Παρά αυτά τα εμπόδια, παραμένω αφοσιωμένη στο να φέρω το Shaeirat στην Ελλάδα, καθώς πιστεύω ότι θα εμπλουτίσει το πολιτιστικό τοπίο και θα προσφέρει νέες προοπτικές στο κοινό.
- Τι συμβαίνει στη Ράφα αυτή τη στιγμή; Μπορείτε να μας μεταφέρετε μια εικόνα από τις επικοινωνίες και τις επαφές σας με τους ανθρώπους εκεί; Και μια ερώτηση για το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης για την Παλαιστίνη: Ποια είναι η σημασία του για την Παλαιστινιακή αντίσταση;
Δεν επιθυμώ πλέον να εκπαιδεύω τον κόσμο για την κατάσταση, ούτε θέλω να μοιράζομαι τα δεινά της οικογένειας και των φίλων μου. Οι θυσίες τους δεν θα έπρεπε να είναι η βάση για τη στάση μας ενάντια στον φασισμό, την μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό και το κακό. Κανείς δεν θα έπρεπε να πρέπει να αποδείξει την ανθρώπινη φύση του για να εξασφαλίσει το δικαίωμά του να ζει. Για εκείνους που πραγματικά θέλουν να καταλάβουν τι συμβαίνει στη Ράφα, οι πληροφορίες είναι άμεσα διαθέσιμες μέσω αμέτρητων πόρων. Η Παλαιστίνη, και ιδιαίτερα η Γάζα, μας προσφέρει μια βαθιά ευκαιρία να αναλογιστούμε ποιοι είμαστε ως ανθρώπινο είδος και ποιες αξίες επιλέγουμε να υπερασπιστούμε. Πρέπει να αναδιαμορφώσουμε την οπτική μας και να αναγνωρίσουμε το δώρο που έχει προσφέρει η Γάζα στην έννοια της παγκόσμιας αλληλεγγύης και την αφύπνιση της συλλογικής μας συνείδησης για την υπεράσπιση των αρχών της δικαιοσύνης και της ανθρωπότητας. Οι αγώνες και η ανθεκτικότητα της Γάζας λειτουργούν ως ισχυρή υπενθύμιση της σημασίας του να στεκόμαστε ενωμένοι ενάντια στην καταπίεση και την αδικία. Με πολλούς τρόπους, είναι η Γάζα που πρέπει να ευχαριστήσουμε και να γιορτάσουμε για την αφύπνισή μας.
