Τα τελευταία χρόνια οι θηλυκότητες και τα κουηρ υποκείμενα βιώνουμε μία όλο και μεγαλύτερη απειλή από την επέλαση της ακροδεξιάς διεθνώς. Παρακολουθούμε με ανησυχία και οργή τις εξελίξεις στις ΗΠΑ, όπου ο Τραμπ περιορίζει το δικαίωμα στην άμβλωση, επιτίθεται συστηματικά στα τρανς σώματα, απαγορεύει τις επιβεβαιωτικές θεραπείες φύλου και γενικά δημιουργεί μία αφόρητη πραγματικότητα για τα non-binary, τις γυναίκες και τα κουηρ. Παράλληλα, η τραμπική ρητορική και πολιτική εισχωρεί και στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα, με πιο πρόσφατο και χαρακτηριστικό παράδειγμα την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Μ. Βρετανίας να γνωμοδοτεί ότι οι τρανς γυναίκες δεν μπορούν να λογίζονται νομικά ως “γυναίκες”, ανοίγοντας τον δρόμο για απαράδεκτους αποκλεισμούς κατά της τρανς κοινότητας. Και στην Ελλάδα, τέλος, ακροδεξιά κόμματα που ενθαρρύνονται από αυτή τη συνθήκη “φυτρώνουν” κάθε τόσο, στοχοποιούν τα σώματά μας και στήνουν πολιτικό αφήγημα πάνω στην καταπίεσή μας, με την “anti-woke” και “anti-gender agenda” να δίνει και να παίρνει.
Η ζωή μας ως κουίρια, γυναίκες, φτωχά, μετανάστες και ανάπηρα είναι ένας καθημερινός αγώνας επιβίωσης. Καπιταλισμός και πατριαρχία δουλεύουν μαζί δημιουργώντας πολλαπλές καταπιέσεις: καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωπα με την εργασιακή επισφάλεια ή την ανεργία, την ακρίβεια, τις δυσκολίες στον βιοπορισμό. Δυσκολίες που λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στην περίπτωση μας, καθώς ως έμφυλα καταπιεζόμενα υποκείμενα αντιμετωπίζουμε διαρκώς τις επιθέσεις της πατριαρχίας: η ομοτρανσφοβική βία, οι γυναικοκτονίες, η έμφυλη βία, η παρενόχληση, οι έμφυλες διακρίσεις, η κρατική βία χαρακτηρίζουν την καθημερινότητά μας. Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, έχουμε η μία το άλλο για να παίρνουμε δύναμη και να διεκδικούμε τις ζωές που μας αξίζουν. Δημιουργούμε φροντιστικές κοινότητες που μας χωράνε όλα και απαιτούμε τέτοιες δομές και πρακτικές να χαρακτηρίζουν όλους τους αγωνιστικούς κινηματικούς χώρους, στους οποίους θα μπορούμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα και να αντιστεκόμαστε στην πατριαρχία.
Δυστυχώς, δεν είναι καθόλου δεδομένη η αλληλεγγύη αυτή που απαιτούμε από όλες τις αριστερές δυνάμεις. Τα πρόσφατα πεπραγμένα του ΚΚΕ στο Πάντειο επιβεβαιώνουν για μία ακόμη φορά ότι για τη συγκεκριμένη οργάνωση τα non-binary άτομα στην καλύτερη περίπτωση δεν υπάρχουμε στην πραγματικότητα, στη χειρότερη είμαστε εχθροί της εργατικής τάξης. Το τρανσφοβικό κείμενο της ΚΝΕ Παντείου που διακινήθηκε τις τελευταίες μέρες είναι κακοποιητικό και μας στοχοποιεί ευθέως: βαφτίζει ανορθολογισμό, οπισθοδρομική και αντιδραστική αντιεπιστημονική θεωρία την πρακτική μας να αυτοπροσδιοριζόμαστε έξω από το έμφυλο δίπολο, το οποίο υπερασπίζεται λυσσαλέα.
Το ΚΚΕ είναι γνωστό ότι συστηματικά και διαχρονικά είναι εχθρικό προς το κουίρ κίνημα. Έχει καταψηφίσει όλους τους – ελλιπέστατους – νόμους που βελτίωναν έστω και λίγο τις ζωές μας: το σύμφωνο συμβίωσης, τον γάμο, το δικαίωμα στην τεκνοθεσία, τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου. Από αυτή την άποψη, οι ομοτρανσφοβικές παρεμβάσεις της ΚΝΕ στα πανεπιστήμια δε μας προκαλούν έκπληξη, ωστόσο αρνούμαστε να τις αφήνουμε αναπάντητες. Θεωρούμε απαράδεκτο να διακινούνται τρανσφοβικές ιδέες στους χώρους του πανεπιστημίου, όπου σπουδάζει, κοινωνικοποιείται και πολιτικοποιείται ένα μεγάλο μέρος της νεολαίας, δηλαδή των αυριανών εργαζόμενων, επιστημόνων και ερευνητριών.
Αρχικά, η αντικειμενική πραγματικότητα περί φύλου για την οποία κάνει λόγο η ΚΝΕ διαψεύδεται από την ίδια την επιστήμη την οποία επικαλείται για να ξεράσει τρανσφοβικό λόγο. Είναι γνωστό και πλέον χιλιοειπωμένο ότι το λεγόμενο “βιολογικό φύλο” αποτελεί στην πραγματικότητα ένα φάσμα, στο οποίο εντάσσονται και τα σώματα με ανατομικά χαρακτηριστικά και χρωμοσωμικό προφίλ που δεν μπορούν να χωρέσουν στο δίπολο άνδρας-γυναίκα: τα ίντερσεξ άτομα. Μάλιστα, τα ίντερσεξ δέχονται διαχρονικά ακραία ιατρική βία, καθώς υποβάλλονται παρά τη θέλησή τους σε μη συναινετικές ιατρικές πράξεις ως βρέφη ή νήπια, προκειμένου να συμμορφωθούν προς το κατασκευασμένο έμφυλο δίπολο και τις αυστηρά οριοθετημένες κατηγορίες της πατριαρχίας. Από την άλλη, το κοινωνικό φύλο αποτελεί κοινωνικοπολιτισμικό κατασκεύασμα που συνδέεται με τις προσδοκίες της κοινωνίας γύρω από το φύλο (συμπεριφορές, έμφυλοι ρόλοι, ενδυμασία, έκφραση φύλου κ.ο.κ.) και γι’ αυτό ποικίλλει ανάλογα με την ιστορική περίοδο και την κοινωνία. Έτσι, απέναντι στο κυρίαρχο δυτικό πατριαρχικό, αποικιοκρατικό και δυαδικό σύστημα φύλου, έχουν υπάρξει κοινωνίες με πολλαπλές έμφυλες ταυτότητες (Hijra στην Ινδία, Muxe στο Μεξικό, Two-Spirit σε κοινότητες Native Americans κ.λπ.), γεγονός που αποδεικνύει ότι το φύλο αποτελεί κοινωνική κατασκευή και καταρρίπτει τις ουσιοκρατικές προσεγγίσεις περί φύλου.
Η πατριαρχία στη βάση του κατασκευασμένου ασύμμετρου έμφυλου διπόλου άνδρας-γυναίκα ιεραρχεί κάποια σώματα ως πιο άξια, κάποιες ζωές ως πιο σημαντικές. Ο cis στρέιτ δυτικός και πλούσιος άντρας αποτελεί τον κανόνα, το μέτρο σύγκρισης και οτιδήποτε αποκλίνει από αυτό στοχοποιείται και επιχειρείται να ελεγχθεί και να κατασταλεί. Στην καπιταλιστική και πατριαρχική κοινωνία η διχοτομική/δυαδική θεώρηση του φύλου εξυπηρετεί τη διαιώνιση και τη φυσικοποίηση της καταπίεσης των γυναικών και των κουηρ, καθώς εξασφαλίζεται η απλήρωτη οικιακή εργασία των γυναικών και επιτυγχάνεται η διάσπαση της ενότητας που επιβάλλεται να έχουν όλες οι καταπιεζόμενες ομάδες. Με βάση αυτή τη διαπίστωση, για μας η αμφισβήτηση του έμφυλου διπόλου με διάφορες κοινωνικές πρακτικές, μία από τις οποίες είναι και η χρήση των ουδετέρων αντωνυμιών για τα non-binary, συνιστά πλήγμα στην πατριαρχία και τα ιδεολογικά εργαλεία του νεοφιλελευθερισμού, που αξιοποιεί τον ρατσισμό, την ομοτρανσφοβία και τον μισαναπηρισμό για να διαιρεί την εργατική τάξη και να αποπροσανατολίζει από τον κοινό πραγματικό μας εχθρό, που είναι το κεφάλαιο, το κράτος, ο καπιταλισμός και η πατριαρχία ως διαπλεκόμενα συστήματα καταπίεσης.
Γι΄ αυτό, θεωρούμε βαθιά προβληματικό και επικίνδυνο μία οργάνωση που αυτοπροσδιορίζεται (sic) ως επαναστατική να υπερασπίζεται με τέτοια λύσσα τη δυαδικότητα του φύλου: “Η νέα ιδεολογία άρνησης της δυαδικότητας του φύλου και ο κατασκευασμένος «ατομικός δικαιωματισμός», παρακάμπτοντας κάθε επιστημονική διερεύνηση κοινωνικών ή και ψυχολογικών αιτιών (π.χ. κατάθλιψης, αυτισμού, εφηβικών διαταραχών, συμπεριφορών που δεν ταιριάζουν σε κοινωνικά στερεότυπα κ.ά.), γενίκευσαν τη λεγόμενη «δυσφορία φύλου» ως κατάσταση που θα αντιμετωπιζόταν σύμφωνα με την ατομική επιλογή του προσώπου. Έτσι, αποθέωσαν τον ιδεαλισμό που διαχωρίζει την αυτοσυνείδηση φύλου από τη βιολογική υπόσταση του ανθρώπου.” Το απόσπασμα ανήκει σε παλιότερο κείμενο της Ελένης Μπέλλου, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, η οποία κλήθηκε ως ομιλήτρια σε τρανσφοβική εκδήλωση της ΚΝΕ στις 11/12/2025 με τίτλο “Είναι το φύλο πηγή ανισοτιμίας, βίας, εκμετάλλευσης; Υπάρχει φάσμα ή αναταραχή φύλου;”. Για εμάς, η υπεράσπιση της έμφυλης δυαδικότητας και της παρούσας έμφυλης τάξης, καθώς και οι βιολογίστικες αναλύσεις περί φύλου αποτελούν σκοταδιστικά και επικίνδυνα ιδεολογήματα εμπνευσμένα από ακροδεξιούς και TERF πολιτικούς χώρους, που απειλούν τις διεκδικήσεις των κουηρ, τρανς και non-binary ατόμων, υπονομεύουν τα φεμινιστικά προτάγματα και εν τέλει αποδυναμώνουν συνολικά κάθε κοινωνικό κίνημα, από το ταξικό ως το φεμινιστικό. Τέτοιες απόψεις ενθαρρύνουν χλευαστικές και κακοποιητικές συμπεριφορές σε βάρος των έμφυλα καταπιεζόμενων υποκειμένων και στρώνουν τον δρόμο για τον αποκλεισμό μας από τα μαζικά κινήματα και την απαξίωση των πολιτικών και ατομικών αγώνων που δίνουμε.
Είναι τραγικό λοιπόν το ΚΚΕ να στρέφει τα μέλη και το ακροατήριό του ενάντια στα τρανς και non-binary άτομα και να επενδύει πολιτικά στην ενεργοποίηση αντανακλαστικών κοινωνικού αυτοματισμού, συμβάλλοντας στην πολύπλευρη επίθεση που δεχόμαστε. Την ίδια στιγμή που συντελείται η γενοκτονία στη Γάζα, η ΕΕ μας προετοιμάζει για ιμπεριαλιστικό πόλεμο και η εργασιακή πραγματικότητα είναι για τα περισσότερα από εμάς ένας αγώνας επιβίωσης, προβληματιζόμαστε έντονα με την κεντρική πολιτική επιλογή του ΚΚΕ να επιστρατεύσει μέχρι και μέλος του ΠΓ (την προαναφερθείσα γνωστή τρανσφοβική) για τη διεξαγωγή μιας τέτοιας εκδήλωσης και να “ρίξει” δυνάμεις σε μία τέτοια πολιτική κίνηση.
Για εμάς ο αγώνας απέναντι στην πατριαρχία και τον καπιταλισμό είναι κοινός: εργάτριες, μετανάστριες, σεξεργατά, πρόσφυγες, ανάπηρα, τρανς και enby συνδεόμαστε με κοινές καταπιέσεις, αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις και θεωρούμε ότι έχουμε κοινό εχθρό. Ο φεμινισμός μας είναι ριζοσπαστικός, διαθεματικός, ταξικός και ενωτικός, χωράει όλα τα καταπιεζόμενα, στέκεται απέναντι στην πατριαρχία, την εργοδοτική αυθαιρεσία, τις γενοκτονίες, τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και όποιον προσπαθεί να διασπάσει τους κοινούς μας αγώνες, να βλάψει τα τρανς αδέρφια μας και να εξαφανίσει την ύπαρξή τους.
Ζήτω το Μπάτλερ, ζήτω ο Φουκώ,
κόντρα σε κάθε τρανσφοβικό 🙂
