*Κείμενο Παρέμβασης Φοιτητριών της Νομικής Σχολής
Σε ένα μοντέλο καπιταλιστικής και πατριαρχικής κοινωνίας έχει εγκαθιδρυθεί σαν συνθήκη και κανονικότητα τα έμφυλα υποκείμενα να ερχόμαστε αντιμέτωπα σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας μας με τον σεξισμό, την καταπίεση και τις παρεμβατικές-παρενοχλητικές συμπεριφορές από το κυρίαρχο. Στο σπίτι, στον δρόμο, στο σχολείο, στον χώρο εργασίας, στη σχολή βιώνουμε πολλαπλές καταπίεσεις όχι μόνο λόγω της ταυτοτήτας φύλου μας και του σεξουαλικού μας προσανατολισμού, αλλά και εξαιτίας της ταξικής μας προέλευσης ή της καταγωγής μας. Καλουμάστε σε καθημερινή βάση να αναμετρηθούμε με την κυριαρχία του προτύπου του λευκού cis straight ελληνόφωνου άντρα με μια θέση εξουσίας, ευθύνης και κύρους. Όσες και όσους αποκλίνουμε από αυτό, μας αντιμετωπίζουν ως υποτελή και εξουσιαζόμενα υποκείμενα, υποβαθμίζουν το ρόλο, τη θέση και τις δυνατότητές μας και προσπαθούν να μας καλλιεργούν μια πεποίθηση υποταγής και πειθάρχησης.
Από το πανεπιστήμιο, που λειτουργεί ως μηχανισμός εμπέδωσης και ενσωμάτωσης της κυρίαρχης ιδεολογίας, δεν λείπουν σεξιστικές συμπεριφορές που ευθυγραμμίζονται με τις πατριαρχικές αντιλήψεις. Αυτό εξυπηρετεί τη διαιώνιση της καπιταλιστικής οργάνωσης της παραγωγής και της οικονομίας, η οποία δομείται πάνω στην πατριαρχία, την καταπίεση και την εκμετάλλευση. Όλα αυτά επιτελούνται μέσα από την εκφορά σεξιστικού λόγου μέσα σε αμφιθέατρα και αίθουσες σχολών. Για να μιλήσουμε με παραδείγματα, στη Νομική σχολή η καθηγήτρια αστυνομικού δικαίου Ζ. Παπαϊώννου δεν δίστασε να πεί μπροστά σε φοιτήτριες και φοιτητές πως η κοινωνία ανέχεται τους γκέυ και ότι οι ανάπηροι πρέπει να ριχτούν στον Καιάδα και να εκφέρει ρατσιστικό λόγο για Ρομά και μετανάστες. Πρόσφατα δε, ο καθηγητής αστικού δικαίου Κλ. Ρούσσος κατά τη διάρκεια εξέτασης και υπαγόρευσης ενός πρακτικού ¨χάριν αστεϊσμού¨ είπε πως ¨ο Α έχει υποστεί ακρωτηριασμό αλλά παρόλα αυτά είναι άντρακλας και συνεχίζει να πηδάει γκομενίτσες¨. Βέβαια δεν ήταν η πρώτη φορά που εκμεταλλεύομενος τη θέση του εξέφερε μια σεξιστική ρητορική, καθώς στο παρελθόν είχε πει σε αλλοδαπή συμφοιτήτριά μας πως δεν πρόκειται να περάσει το μάθημά του γιατί ο ίδιος αρνείται να δώσει πτυχία κοινωνικής ανέλιξης, ενώ είχε ρωτήσει έγκυο συμφοιτήτρια μας γιατί δεν παρατάει τη σχολή για να μεγαλώσει το παιδί της. Πέρα από την εκφορά λόγου δεν είναι λίγοι οι καθηγητές που έχουν επιτεθεί σεξουαλικά σε φοιτήτριες με ¨αντάλλαγμα¨ ένα καλο βαθμό ή που παρενοχλούν λεκτικά ή σωματικά φοιτήτριές τους με αστεία και υποννοούμενα (παράδειγμα καθηγητή ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας στη Κοζάνη).
Όλα αυτά τα περιστατικά μας έκαναν να αναρωτηθούμε, πως η Παπαϊωάννου και ο Ρούσσος και οποις(α)δήποτε καθηγητής/τρια νιώθουν ότι μπορούν τόσο αβίαστα να εκφέρουν σεξιστικό, ομοφοβικό και ρατσιτικό λόγο σε ένα ανοιχτό και ελεύθερο κοινωνικό χώρο αμφισβήτησης και σκέψης, όπως το πανεπιστήμιο. Ένας κοινός παράγοντας είναι η εξουσιαστική θέση και το προνόμιο του καθηγητής/ της καθηγήτριας. Η θέση κυριαρχίας τους είναι εμφανής ήδη από τον τρόπο με τον οποίο δομείται η γνωσιακή διαδικασία στη βάση ενός ιεραρχικού μοντέλου εκπαίδευσης με τον καθηγητή ή την καθηγήτρια να αποτελεί αυθεντία και τους/τις φοιητές/τριες απλούς δέκτες της πληροφορίας. Αρκετές φορές μάλιστα ξεπερνούν τα όρια της ακαδημαϊκής τους ελευθερίας αγγίζοντας την προπαγάνδα, εκφέροντας ρητορική μίσους, αναπαράγωντας τις διακρίσεις, πλάθοντας συνειδήσεις. Για τους άντρες καθηγητές, όμως, είναι κυρίως το ανδρικό τους προνόμιο εκείνο που τους δημιουργεί την πεποίθηση ότι έχουν την εξουσία και το δικαίωμα να μιλούν δημοσίως σε αμφιθέατρα με τέτοιο προσβλητικό τρόπο και δευτερευόντως η καθηγητική τους θέση. Η κάθετη αυτή διαμόρφωση σχέσεων ανώτερου (καθηγητή)-κατώτερου (φοιτητή) προκαλεί τον φόβο στις φοιτήτριες να αντιδράσουν και να προασπίσουν τη θέση τους, ενώ παράλληλα διαμορφώνει υποκείμενα εναρμονισμένα με το κυρίαρχο αφήγημα.
Ακόμη, λοιπόν, και μέσα στις ίδιες μας τις σχολές νιώθουμε πως ένα ολόκληρο σύστημα προσπαθεί να μας υπενθυμίσει ποιον κοινωνικό ρόλο είμαστε υποχρεωμένες να επιτελέσουμε, ποια είναι η θέση μας ως έμφυλα υποκείμενα στον κοινωνικό σχηματισμό και πως τα σώματά μας είναι αναλώσιμα και πεδίο εκμετάλλευσης και ανδρικής ικανοποιήσης. Όλα τα παραπάνω δεν είναι μεμονωμένα τυχαία περιστατικά, αλλά η αποτύπωση του σεξισμού με πολύ απλά λόγια από το στόμα ατόμων με θέση κύρους και επιρροής. Ποτέ κανένας καθηγητής δεν θα έλεγε σε έναν φοιτήτή-πατέρα να παρατήσει τις σπουδές του, επειδή η θέση του είναι να προσέχει το παιδί του. Σε κανένα πρακτικό δεν θα υπάρχει μια γυναικάρα που θα πηδάει γκόμενους. Ποτέ κανένας καθηγητής ή φοιτητής δεν θα αντιμετωπίσει με χλέυασμό και υποτίμηση άλλους (συμ)φοιτητές τους, όπως συμβαίνει με τις τις γυναίκες (συμ)φοιτήτριές τους που προσπαθούν να επιβιώσουν καθημερινά μέσα σε ανδροκρατούμενους χώρους, όπως για παράδειγμα οι πολυτεχνικές σχολές.
Ακόμη, αυτός ο εξώστρεφος λόγος αναπαράγει την αντίληψη για το δίπολο άντρας-γυναίκα και τον έμφυλο κοινωνικό ρόλο των υποκειμένων. Η κοινωνία δεν αντιλαμβλανεται όποιον δεν ανταποκρίνεται στο πρότυπο του μάτσο, αρρενωπού, άντρακλα, λεβέντη ως αρκετά ικανου άντρα, με αποτέλεσμα ο τελευταιος να καταπιέζεται και να περιθωριοποιείται από την κοινωνία των «γνήσιων» αντρών. Και αυτή η κοινωνία δεν δίνει χώρο σε ομοφιλόφυλα και τρανς υποκείμενα τα οποία είναι αναγκασμένα να ακούν ομο/τρανσφοβικό λόγο και να πρέπει να διαχειριστούν τέτοιες συμπεριφορές μέσα στο χώρο των σχολών τους. Έχει σκεφτεί κανείς άραγε από όλους αυτούς πως νιώθουμε όταν ακούμε μέσα στα αμφιθέατρα ότι η κοινωνία απλά μας ανέχεται ή όταν μας προσφωνούν με λανθασμένες αντωνυμίες θεωρώντας αμελητέα την ταυτότητα φύλου μας;
Και σε όσους και όσες δικαιολογούν τέτοιες ρητορείες με το πρόσχημα του αστεϊσμού, έχουμε να πούμε το εξής: Δεν είναι αστείο! Η αποδοχή ή η ανοχή τέτοιων συμπεριφορών είναι ο καλύτερος σύμμαχος συγκάλυψης και διαιώνισης σεξιστικών αντιλήψεων. Γιατί δεν είναι αστείο κάτι που βάζει τα έμφυλα υποκείμενα στο στόχαστρο και τα κανει να αισθάνονται μειονεκτικά για τις ταυτότητές τους και να απεχθάνονται την μοναδικότητά τους. Δεν είναι αστεία η γυναικεία εμπειρία του βιασμού, της ενδοοικογενειακής βίας, της λεκτικής ψυχολογικής πίεσης. Δεν είναι αστείο η κακοποίηση και οι δολοφονίες θυληκοτήτων, η εμπειρία της ομο/τρανσφοβικής βίας. Δεν είναι αστείο ότι μας θεωρούν αναλώσιμες, υποταγμένες στις ανάγκες τους, χωρίς φωνή.
Με την έναρξη του νέου ακαδημαϊκού έτους πολλές και πολλοί από εμάς θα βρεθούμε για ακόμη μια χρονιά απέναντι στο σεξισμό και την πατριαρχία μέσα στα αμφιθέατρά μας. Δεν πρέπει να νιώθουμε, όμως, ευάλωτες και μόνες. Δεν είμαστε μόνες στην προσπάθεια να αποκτήσουμε ορατότητα, να δημιουργήσουμε χώρους συμπερίληψης, ανοιχτούς για όλες και όλους. Στην προσπάθεια να μιλήσουμε οι ίδιες για τις εαυτές μας, για τα σώματά μας, για τα βιώματά μας και να ακουστούμε. Δεν είμαστε μόνες στη μάχη για κοινωνική χειραφέτηση, αυτοδιάθεση και απελευθέρωση. Δεν είμαστε μόνες ούτε στη σχολή, ούτε στη δουλειά, ούτε στο σπίτι, ούτε στο δρόμο. Κι αυτή η συνειδητοποίηση είναι από μόνη της μια πράξη επαναστατική, πόσο μάλλον το να προσπαθίσουμε συλλογικά να χτίσουμε ένα κόσμο που θα μας χωράει!
