Το παρόν άρθρο, το οποίο φιλοξενούμε στο site μας, είναι μια συμβολή της Σίσσυς Δουτσίου στο διάλογο για την σεξεργασία.
Η πραγματικότητα είναι τόσο πολύπλοκη και τα κοινωνικά φαινόμενα τόσο πολύπλευρα για να αναλύσουμε όλο το φάσμα της σεξεργασίας, να κατανοήσουμε όλα τα υποκείμενα, να συναισθανθούμε όλες τις συνθήκες και να αναδείξουμε όλα τα προβλήματα που προκύπτουν.
Δεν υπάρχει αντικειμενική πραγματικότητα από τη στιγμή που το σημείο παρατήρησης δεν είναι ποτέ το ίδιο, αυτό άλλωστε μας το έμαθε η σύγχρονη φυσική. Η άποψή μας είναι πάντα επηρεασμένη από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία, ένα σώμα, μια θέση, μια ιστορία.
Όλα υπάρχουν σε ένα συνεχές επίπεδο πράξης και αντίδρασης, αναγκαιότητας και επιθυμίας, που είναι αδύνατον να διαχωρίσουμε. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε. Η συζήτηση για την σεξεργασία δεν μπορεί να στριμωχτεί στο δίπολο υπέρ ή κατά. Η σεξεργασία μπορεί να είναι απόλαυση αλλά και ψυχαναγκασμός, απελευθέρωση αλλά και παγίδευση, δημιουργία αλλά και καταστροφή.
Δε χρειάζεται να κρύβουμε πόσο πόνο μερικές φορές και πόσες πληγές ανοίγονται με αυτό το επάγγελμα και να αποφεύγουμε να κάνουμε κριτική στις ψυχολογικές εντάσεις που ελλοχεύουν στην σεξεργασία. Συμβαίνουν πολλά. Λεφτά, απόλαυση, γέλιο, καύλες, σεβασμός, και από την άλλη αηδία, νεύρα, ανοχή, ακόμη και χρήση εθιστικών ουσιών για «να ζήσουμε τη στιγμή». Παράλληλα χτίζονται κοινότητες, δημιουργούνται δίκτυα αντίστασης, γλιτώνουν ζωές από τη φτώχεια, την απόγνωση και την εξαθλίωση, βρίσκεται μια διέξοδος για να τα βγάλεις πέρα, υποστηρίζονται σπουδές, ενοίκια, όνειρα. Το πιο δύσκολο είναι πως όλα αυτά είναι ταυτόχρονα αληθινά.
Ό,τι δεν λέμε
Πολύ σπάνια θα ακούσεις «αυτή η δουλειά με τραυμάτισε», «θα ήθελα να πω όχι αλλά έχω ανάγκη τα γαμημένα τα φράγκα», «ήπια πέντε γραμμές κοκαΐνης για να γαμηθώ πιο ευχάριστα», «νομίζω ότι δεν μπορώ να ερωτευτώ πια»
Αυτά λέγονται ψιθυριστά, εάν ειπωθούνε, επειδή ξέρουμε τι θα συμβεί. Θα χρησιμοποιηθούν ως πυρομαχικά για τον πόλεμο ενάντια στη σεξεργασία. Θα χρησιμοποιηθούν εναντίον των σεξεργατριών για να δημιουργήσουν μια φρικιαστική εικόνα και για να υποστηριχτούν οι πιο συντηρητικές και βίαιες θέσεις ώστε να μπορούν να στιγματίζουν, να φυλακίζουν, να συλλαμβάνουν, να απαξιώνουν, και να λυπούνται άτομα που κινούνται σε αυτό το χώρο.
Κι όμως, όλα αυτά υπάρχουν. Το τραύμα μπορεί να υπάρξει. Η περιθωριοποίηση και η αποξένωση υπάρχουν. Η δυσκολία είναι αληθινή. Δεν είναι μια εύκολη δουλειά. Αλλά αυτά δεν δυσφημούν τη σεξεργασία. Δυσφημούν το σύστημα που τη γεννά. Θέλουμε να φέρουμε στο προσκήνιο τη φτώχεια, την ανισότητα και την έλλειψη επιλογών. Θέλουμε να επιτεθούμε σε αυτό τον κόσμο όπου η επιβίωση γίνεται πάντα με τους όρους των άλλων.
Τα καλά πράγματα που δεν τολμούμε να πούμε
Δεν ισορροπούμε μόνο ανάμεσα στην Αρετή και την Κακία (μύθος του Ηρακλή), δεν υπάρχει μόνο η ανηφόρα ή ο εύκολος δρόμος (ηθικισμός). Δεν υπάρχουνε μόνο πλούσιοι χοντροί που μυρίζουνε σαπούνι και εκατομμυριούχες γυναίκες αδύνατες που θέλουνε να τους τρίψεις λυσσασμένα την κλειτορίδα τους για μια συνεχόμενη ώρα. Υπάρχουν και αυτά που κάνουν τη σεξεργασία πραγματικά όμορφη. Υπάρχει αγάπη, σεβασμός, αμοιβαία φροντίδα, χάδι, περιποίηση, συζητήσεις, εξομολογήσεις, ηδονισμός, απόλαυση, έρωτας, γνωριμίες, δικτύωση. Οι σεξεργάτριες, κυρίως στο εξωτερικό (Αμερική, Ασία, υπόλοιπη Ευρώπη) χτίζουν κοινότητες που οι άνθρωποι «απ’ έξω» δεν μπορούν καν να φανταστούν.
Δεν είναι κοινότητες φτιαγμένες από θεωρητικά σλόγκαν τύπου «γυναίκες με κοινά συμφέροντα». Είναι κοινότητες φτιαγμένες από τη συνταγή της επιβίωσης. Οι πιο έμπειρες στέλνουν λίστες με ασφαλείς πελάτες. Μοιράζονται δεξιότητες, στρατηγικές, τρόπους αποφυγής της αστυνομίας, ασφαλή κανάλια επικοινωνίας. Δημιουργούν υλικές και ψυχολογικές μορφές αμοιβαίας βοήθειας και δεν περιμένουν τίποτα από το κράτος, τις ΜΚΟ και τα ακτιβιστικά κινήματα που δεν αναγνωρίζουν καν ότι αυτό που κάνουν είναι δουλειά.
Και μετά υπάρχει η απλή χαρά της σεξεργασίας. Ναι! Πολύ γέλιο!!! Αστεία, πλάκες, περίεργα πράγματα. Ένας πελάτης που σε κάνει να νιώθεις ευφυής, επιθυμητή, κυριαρχική. Ένας που ακούει. Ένας που σε ευχαριστεί σαν να ήσουν η καλύτερη απόφαση της ζωής του. Κατά τη διάρκεια ενός πληρωμένου σαδομαζοχιστικού σεξ μπορεί να υπάρξει η πραγματική χαρά. Αυτό γιατί να το κρύψουμε;
Η σεξεργασία σώζει πολλές φορές όταν βρίσκεσαι σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση, εάν βέβαια είσαι σε θέση να καταφέρεις να μείνεις ανεξάρτητη, να βρεις αξιοπρεπείς πελάτες και να κινηθείς έτσι ακριβώς όπως θέλεις εσύ. Αυτό είναι γεγονός. Τα λεφτά έρχονται γρήγορα και όταν τα χρειάζεσαι. Δεν απαιτείται επαγγελματικό βιογραφικό και συνεντεύξεις. Δεν είναι τα χρήματα ιδανικά ή σταθερά ή δίκαια μοιρασμένα αλλά είναι χρήματα – αυτή η φρικτή αιτία δυστυχίας στον κόσμο, η ύπαρξη του χρήματος.
Κι αν αυτό τροφοδοτεί επιχειρήματα ενάντια στη σεξεργασία; Αν κάποιες φεμινίστριες το χρησιμοποιήσουν για να πουν «άρα όλες αυτές οι γυναίκες εξαναγκάζονται, πρέπει να τις σώσουμε, να τους βρούμε μια άλλη δουλειά!!!!!» ή επίσης «λόγω όλων αυτών δεν μπορούμε να επικυρώσουμε τη σεξεργασία, δεν υπάρχει η ελεύθερη επιλογή, οι γυναίκες αυτές ……».
Δεν με ενδιαφέρουν όλα αυτά. Με ενδιαφέρει η αλήθεια. Η αμφιθυμία, οι αντιφάσεις της ζωής, το παράδοξο, η απόλαυση και ο ψυχαναγκασμός, η ευκολία, και η βαρεμάρα, το δώρο και η ενοχή, η συναισθηματική ασφάλεια και τα ακριβά εσώρουχα. Έτσι δεν είναι άλλωστε ολόκληρη η ζωή μας; Ο ζητιάνος και εσύ με τις σακούλες από τη μπουτίκ, ο ψυχοπαθής μέσα στο τρένο που σου ζητάει να τον βοηθήσεις και εσύ συνεχίζεις να σκρολάρεις στο instagram ή δημοσιεύεις μια φωτογραφία σου στο facebook, το εξαναγκαστικό 14ώρο εργασίας, η μισθωτή σκλαβιά και τα αδικοχαμένο αίμα της Πρωτομαγιάς του Σικάγου. Η ζωή συνεχίζεται με τους εργάτες και τους υπαλλήλους να πηγαινοέρχονται στη δουλειά τους πρωί- βράδυ. Με ενδιαφέρει η κατανόηση της αδικίας και τα αίτια της διαιώνισής της. Αυτός είναι ο κόσμος!!!
Ξαφνικά πρέπει να λύσουμε το πρόβλημα της σεξεργασίας δίχως καν να λάβουμε υπόψιν ότι κάποιοι-κάποιες- κάποια άτομα το επιλέγουν αυτό το επάγγελμα ελεύθερα όπως όλοι επιλέγουν ένα σωρό άλλες μορφές εργασίας τους «ελεύθερα». Επιλέγουμε όλες μας πραγματικά τις δουλειές μας «ελεύθερα» τελικά;
Κατανοώ, οι πρώτες σκέψεις είναι ότι το σώμα γίνεται εμπόρευμα, ναι αλλά είναι το δικό μου το σώμα, υπάρχει η απόφαση, η επιλογή να διαθέσω εγώ το σώμα μου όσο χρόνο θέλω εγώ και όπου θέλω εγώ. Μα, οι δεύτερες σκέψεις είναι ότι έτσι πληγώνεται ο έρωτας, ναι αλλά άλλες φορές έτσι γεννιέται, έτσι εκτιμάται, έτσι ξαναδημιουργείται. Είναι πολύπλοκη η ζωή.
Αυτά που δεν χωράνε στις αφίσες
Υπάρχουν πλευρές της σεξεργασίας που δεν θέλουμε να πούμε ούτε στην ίδια μας την φεμινιστική ομάδα. Υπάρχουν γυναίκες που κάνουν σεξ για λεφτά ενώ δεν έχουν σπίτι. Υπάρχουν σεξεργάτριες που πληρώνουν λογαριασμούς, νοίκια, φαγητό, ενώ οι σύζυγοι έχουνε «εξαφανιστεί» από τις υποχρεώσεις τους. Υπάρχουν κορίτσια που μείναν ορφανά, αγόρια που δεν έχουνε επιλέξει ακόμα το φύλο τους, κοπέλες που αναπτερώνεται η αυτοπεποίθησή τους.
Και το κράτος τι κάνει; Τις φυλακίζει σε πολλές περιπτώσεις, ειδικά στην Αμερική. Τις βάζει σε κατηγορίες δικής του επινόησης. Τις ονομάζει θύματα ενώ τις αντιμετωπίζει ως εγκληματίες. Οι νόμοι για την καταπολέμηση της πορνείας στην πράξη σπρώχνουν τις σεξεργάτριες πιο βαθιά στην παρανομία. Πιο κρυφά ραντεβού, πιο επικίνδυνοι χώροι, λιγότερη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, ανύπαρκτα εργασιακά δικαιώματα. Αυτό δεν ονομάζεται βοήθεια. Αυτή είναι η λογική στιγματισμού ντυμένη με ηθικολογία.
Η μητρότητα, οι σπουδές, η ομορφιά της ζωής, τα πτυχία, η ευτυχία και η σεξεργασία δεν είναι αντίθετες έννοιες. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να ντρέπονται με τις επιλογές τους, δεν θέλουν να καταπιέζονται και να εκβιάζονται, δεν χρειάζονται ηθικούς κανόνες, καταστολή και αστυνόμευση. Και όμως όχι μόνο το σύστημα της κυριαρχίας αλλά συχνά ακόμα και ελευθεριακοί χώροι αντιμετωπίζουν τις σεξεργάτριες ως θύματα, ως σώματα που υποφέρουν, ως σεξουαλικές μηχανές που καταπιέζονται και όχι ως άτομα με αξιοπρέπεια, βούληση, ικανότητα επιλογής και απόλαυσης. Κι όμως, ανάμεσα σε όλες αυτές τις σεξεργάτριες παντού στον κόσμο υπάρχουν και άνεργες που ψάχνουν τρόπο να πληρώσουν το νοίκι, υπάρχουν και κοινωνιολόγες με τα διδακτορικά τους, υπάρχουν και γυναίκες τρανς και μητέρες με τα χαρούμενα παιδιά τους, και τρυφερές ευτυχισμένες υπάρξεις και καλλιτέχνες και θυμωμένες επαναστάτισσες, και άτομα γεμάτα ενέργεια και θέληση για ζωή, και φοιτήτριες και queer άτομα και κάθε είδους υποκείμενα όπως σε κάθε εργασιακό πεδίο, άτομα που δεν θέλουν να ντρέπονται για τις επιλογές τους, χρειάζονται υποστήριξη και φροντίδα όπως όλοι μας.
Σε αυτό το σημείο βεβαία πρέπει να είμαι σαφής. Εγώ που γράφω είμαι μια λευκή γυναίκα με κάποια κοινωνικά προνόμια. Μιλάω μέσα από τα δικά μου βιώματα, τις εμπειρίες, τα ταξίδια και τις γνωριμίες μου με άτομα στις 5 ηπείρους και κυρίως από τις συζητήσεις μου με το αναρχικό κίνημα των σεξεργατριών και των τρανς γυναικών στην Ταϊλάνδη και τις αναρχικές σεξεργάτριες στις ΗΠΑ. Η ρατσιστική και αστυνομική βία, τα συνοριακά καθεστώτα και οι μεταναστευτικές πολιτικές, οι συντηρητικές αντιλήψεις και οι κρατικοί μηχανισμοί παράγουν σε όλο τον κόσμο κοινωνικό αποκλεισμό και προσωπικές τραγωδίες. Οι σεξεργάτριες από τη Λατινική Αμερική, την Ασία ή την Αφρική ίσως αντιμετωπίζουν κάτι που δεν είναι καθόλου το ίδιο με τα άτομα στην Ευρώπη ή την Αμερική, περισσότερα εμπόδια, περισσότερη απαξίωση, περισσότερους περιορισμούς, περισσότερη βία. Η βία που βιώνουν είναι πρώτα ρατσιστική και μετά βία απέναντι στη σεξεργασία. Και όταν μιλάμε για «δικαίωμα επιλογής» ή «αυτοδιάθεση του σώματος», ξέρουμε ότι αυτά τα λόγια δεν φτάνουν για όσες ζουν κάτω από το ρατσιστικό βλέμμα, την καθημερινή αστυνομική βία και τις αποικιοκρατικές πολιτικές.
Το κίνημα για την υποστήριξη της σεξεργασίας απλώνεται σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Από την στιγμή που ο λευκός κυριαρχεί στον πλανήτη είναι δεδομένο ότι οι λευκές σεξεργάτριες έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης, τους εκδοτικούς οίκους και στις πλατφόρμες επικοινωνίας. Οι σεξεργάτριες που είναι μετανάστριες και φτωχές μοιράζονται πολύ πιο δύσκολα τις εμπειρίες τους και τις απόψεις τους για την ζωή μαζί μας. Το να το αναγνωρίσουμε αυτό δεν είναι μικροαστικές τύψεις και ενοχές, είναι πολιτική ευθύνη. Όλα αυτά δεν είναι μόνο βιώματα- είναι και δημόσιος λόγος. Σε αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητές ανοιχτές συναντήσεις, έρευνες, άρθρα, διαλέξεις, κείμενα, εκδηλώσεις, ταινίες, ντοκιμαντέρ. Όταν μιλάμε για πηγές, αναφορές και δίκτυα, δεν μιλάμε μόνο για πανεπιστημιακά άρθρα. Μιλάμε για το πώς η πληροφορία που παράγουν οι ίδιες οι σεξεργάτριες, οι συλλογικότητες, οι ακτιβίστριες, οι κοινότητες, αλλά και οι ιατρικές και κοινωνικές επιστήμες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προστατεύσουν και να διαδώσουν τον λόγο των ίδιων των υποκειμένων.
Σε πολλούς τομείς από την τεχνολογία μέχρι τη δημόσια υγεία, η ανάλυση πηγών, δικτύων και επιρροών δείχνει πώς χτίζεται η γνώση. Ποιές φωνές ακούγονται, ποιές κρύβονται, ποιά θεμελιώδη κείμενα διαμορφώνουν τις πολιτικές μας απόψεις ή κατεύθυνση της νομοθεσίας; Το ίδιο συμβαίνει και με τη σεξεργασία. Αν κοιτάξουμε ποιά κείμενα, ποιές αναφορές, ποιές ιστορίες κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο για τη σεξεργασία, θα δούμε πόσο συχνά απουσιάζουν οι ίδιες οι σεξεργάτριες.
Όμως, σε πολλές χώρες και σε πολλές μελέτες, παρατηρούμε κάτι επαναλαμβανόμενο. Εκεί όπου η σεξεργασία αποποινικοποιείται, όπου αναγνωρίζεται ως εργασία, όπου οι σεξεργάτριες οργανώνονται συλλογικά, όπου συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων, μειώνεται η βία, βελτιώνεται η υγεία, αυξάνεται η ασφάλεια των ίδιων ατόμων που δουλεύουν σε αυτό το χώρο. Εξασθενεί το αίσθημα ντροπής και το στίγμα της «κακόμοιρης φτωχής ιερόδουλης» ή του «λούμπεν στοιχείο που δεν είχε άλλη επιλογή».
Κοινοτικές ομάδες, συνδικάτα, συλλογικότητες sexworkers έχουν δείξει στην πράξη ότι όταν οι ίδιες οι σεξεργάτριες οργανώνουν την αυτοπροστασία τους, όταν υπάρχει η πρόσβαση σε γιατρούς χωρίς φόβο, όταν υπάρχουν εργασιακά δικαιώματα και μπορεί η σεξεργασία να συζητηθεί ανοιχτά χωρίς στίγμα, όταν αναγνωρίζονται ανοιχτά οι ανάγκες και οι επιθυμίες, τότε μειώνεται η κακοποίηση και το sex trafficking, μειώνεται η έκθεση σε αφροδίσια νοσήματα και πολλαπλασιάζεται η δύναμη της αποδοχής, της ευγένειας και της αξιοπρέπειας.
Αντίθετα, όπου κυριαρχεί η ποινικοποίηση και η παρανομία, ο στιγματισμός και η σωτηριολογία υπάρχει περισσότερη βία, περισσότερη αστυνομική παρενόχληση, λιγότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, περισσότερο σκοτάδι. Οι πολιτικές που βλέπουν τις σεξεργάτριες ως υποκείμενα με φωνή, ελεύθερη βούληση, επιλογή και δικαιώματα βελτιώνουν τη ζωή των σεξεργατριών. Οι πολιτικές που θεωρούν τη σεξεργασία ως πρόβλημα προς διαχείριση, επιτίθονται και σκοτώνουν με έναν υποδόριο τρόπο τις ίδιες τις σεξεργάτριες.
Θα υπήρχε σεξεργασία σε έναν ελεύθερο κόσμο;
Αν δεν υπήρχε καπιταλισμός, θα υπήρχε σεξεργασία; Αν δεν υπήρχε πατριαρχία, θα υπήρχε πορνεία; Κάποιες λένε όχι. Υποστηρίζουν πως ολόκληρη η σεξουαλικότητα όπως τη ζούμε σήμερα είναι προϊόν πατριαρχίας, αγοράς, καταπίεσης. Ότι όλες οι επιθυμίες μας είναι διαμορφωμένες από αυτό το σύστημα.
Κάποιες άλλες λέμε ότι υπάρχει κάτι ακόμη πιο βαθύ. Μια σεξουαλικότητα που δεν είναι μόνο αποτέλεσμα καταναγκασμού. Κάτι ερωτικό, πνευματικό, δημιουργικό, που θέλει να παιχτεί, να εξερευνηθεί, να μοιραστεί. Αυτό το κάτι θα υπήρχε ακόμη κι αν γκρεμίζαμε αύριο την πατριαρχία και τον καπιταλισμό.
Δεν πιστεύω ότι η σεξεργασία θα εξαφανιζόταν σε έναν ελεύθερο κόσμο. Πιστεύω ότι θα άλλαζε ριζικά. Θα σταματούσε να είναι δουλειά από ανάγκη και θα γινόταν κάτι σαν τελετουργία, παιχνίδι, υπηρεσία, δημιουργία. Κάτι που δεν θα είχε μέσα του φόβο, φτώχεια, εξάρτηση. Κάτι που δεν θα χρειαζόταν να το ονομάζουμε εργασία με τον σημερινό τρόπο.
Αλλά εμείς δεν ζούμε σε αυτόν τον κόσμο. Ζούμε εδώ.
Εδώ, τώρα, σε αυτόν τον κόσμο
Aυτό που χρειάζεται δεν είναι σωτήρες, δεν είναι φεμινίστριες που μας λένε ότι δεν υπάρχει η ελεύθερη επιλογή στη σεξεργασία, δε χρειαζόμαστε γυναίκες που φοβούνται, τρομάζουν απέναντι σε αυτή την επιλογή όπως θα τρόμαζαν και μπροστά σε μια τρυπαρισμένη από LSD νεαρή κοπέλα. Χρειαζόμαστε να υποστηρίξουμε τα δικαιώματα των σεξεργατριών. Προστασία, νομική αναγνώριση της δουλειάς αυτής, πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας χωρίς φόβο και στιγματισμό, τη δυνατότητα καταγγελίας της άσκησης βίας χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος της σύλληψης, τη δυνατότητα να ακουστούν οι δυσκολίες και τα όρια του επαγγέλματος χωρίς αυτό να γίνεται όπλο εναντίον της ίδιας της σεξεργασίας, τη δυνατότητα να εκτιμηθεί η ευκολία, ο ερωτισμός και οι φιλίες που προκύπτουν χωρίς ντροπή.
Θέλουμε κοινότητες που ελέγχονται από σεξεργάτριες. Δίκτυα που δημιουργούνται από σεξεργάτριες. Έρευνες που συμπεριλαμβάνουν τις σεξεργάτριες ως υποκείμενα με άποψη, όχι ως περιστατικά. Πολιτικές που γράφονται μαζί με τις σεξεργάτριες.
Η αρχή «μαζί με εμάς και όχι για εμάς» δεν είναι σύνθημα για αφίσες. Είναι πολιτική στάση. Είναι απαίτηση. Είναι η άρνηση να αφήσουμε άλλους να αποφασίζουν για τα σώματά μας, τις ζωές μας, τις επιθυμίες μας.
Δεν τελειώνει εδώ. Ή μάλλον, δεν πρέπει να τελειώνει εδώ. Αυτό που ξεκινάει από τη σεξεργασία- η αντίσταση, η δημιουργία νέων κοινοτήτων, η εφεύρεση τρόπων επιβίωσης και τρυφερότητας μέσα σε έναν βίαιο κόσμο- δεν σταματάει στα όρια του επαγγέλματος. Απλώνεται σε άλλους αγώνες, άλλες κοινότητες, άλλες εξεγέρσεις.
Αυτό έχει σημασία. Όχι να πείσουμε ότι η σεξεργασία είναι καλή με έναν μονοδιάστατο τρόπο, αλλά να παραδεχτούμε την πολυπλοκότητα. Ότι είναι ταυτόχρονα δύσκολη και απελευθερωτική, τραυματική και ζωτική, επικίνδυνη και τρυφερή. Ότι μπορούμε να σταθούμε μέσα σε αυτή την αντίφαση χωρίς να εξαφανιστούμε.
Μη φοβάσαι το παράδοξο για να κατανοήσεις τον κόσμο. Εκεί, ακριβώς εκεί, βρίσκεται η πραγματική δύναμη, στη στιγμή που λέμε την αλήθεια ολόκληρη όχι μόνο το κομμάτι που μας βολεύει, αλλά και αυτό που πονάει, και αυτό που λυτρώνει.
