Τον τελευταίο καιρό, τον καιρό της καραντίνας, ένα πράγμα μας έχει γίνει σαφές. Ο ιός είναι ο κορωνοιός, η πανδημία, όμως, είναι η πατριαρχία (παραφράζοντας το γνωστό αντικαπιταλιστικό σύνθημα). Και, όπως όλες οι πανδημίες, χρειάζεται λίγη βοήθεια για τη μετάδοση. Τη βοήθεια αυτή, στην περίπτωσή μας, φαίνεται να δίνουν απλόχερα τα ελληνικά (και όχι μόνο) ΜΜΕ. Πριν από λίγες μέρες, σε γνωστή εκπομπή του alpha, ακούστηκε πως «ο σωστός ο άντρας είναι κυνηγός», και πως «δεν επιτρέπεται μια γυναίκα να τον κάνει ό,τι θέλει». Ακόμη χειρότερα, δεν ξεχνάμε τα πρωτοσέλιδα των τελευταίων εβδομάδων, που όλα τους συνέδεαν τις γυναικοκτονίες που σημειώνονται με αυξημένη συχνότητα τον καιρό της πανδημίας, με τον εγκλεισμό, την καραντίνα , και την «τρέλα» που προκαλείται (μόνο στους άντρες, για κάποιο περίεργο λόγο) λόγω της αναγκαστικής συμβίωσης. Η γυναικοκτονία της Ιταλίδας γιατρού απεικονίστηκε ακριβώς σαν μια τέτοια στιγμή «τρέλας» ενός νέου που «ξέφυγε» επειδή πίστεψε πως η σύντροφός του τον κόλλησε κορωνοιό, με τον ιταλικό τύπο να προειδοποιεί για τον κίνδυνο «η αναγκαστική συγκατοίκηση να οξύνει τις ενδοοικογενειακές διενέξεις». Λίγο νωρίτερα, η διπλή γυναικοκτονία στην Κηφισιά, από έναν αστυνομικό που σκότωσε την πρώην σύζυγό του και τη φίλη της, περιγράφηκε από τα ελληνικά ΜΜΕ αυτή τη φορά, σαν μια «οικογενειακή τραγωδία», που οφείλεται μάλιστα στο πόσο καλός πατέρας ήταν ο δολοφόνος, που σκότωσε επειδή ήθελε να πάρει την επιμέλεια των παιδιών του.
Ως συνήθως, τα ΜΜΕ προσπαθούν με χυδαίους όρους να απενοχοποιήσουν τους γυναικοκτόνους, και να μετατοπίσουν την ευθύνη της δολοφονίας από τους θύτες σε μια «αντικειμενική συνθήκη» όπως η καραντίνα, όταν είναι πλέον αδύνατον να κατασκευαστεί το θύμα ως υπεύθυνο της μοίρας του. Ο πατριαρχικός λόγος των media δεν εμφανίζεται εν κενώ μόνο στις περιπτώσεις γυναικοκτονιών, αλλά είναι παρών από τα μικρά ως τα μεγάλα. Συνολικά, είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ενός λόγου που ενισχύει την τοξική αρρενωπότητα και εκφράζει τις πιο βαθιά μισογυνικές απόψεις, ξεπλένοντας σε επίπεδο δημόσιου λόγου τους γυναικοκτόνους και τα εγκλήματα με πατριαρχικά αίτια. Φροντίζουν, με συστηματικούς όρους, να κατασκευάζουν τις γυναίκες ως το φύλο εκείνο που ενοχλεί, γκρινιάζει, πρήζει, και τους άντρες ως αυτούς που αναπόφευκτα θα χειροδικήσουν σε αυτές τις περιπτώσεις. Έχει φροντίσει, βέβαια, πρώτα η κοινωνία να μας κορέσει με αστειάκια και εικόνες για ενοχλητικές, φλύαρες, γκρινιάρες γυναίκες, παρουσιάζοντάς τες με τέτοιον τρόπο μέσα από την αντρική ματιά που η υποτίμηση, η σφαλιάρα, έως και η δολοφονία, να έρχεται ως απόρροια της γυναικείας συμπεριφοράς, που γκρινιάζει και προκαλεί. Με αυτόν τον τρόπο, συσκοτίζεται η πραγματική αιτία των γυναικοκτονιών, αλλά και της έμφυλης βίας συνολικά: η αντίληψη ότι τα σώματα και οι ζωές των γυναικών δεν είναι στην πραγματικότητα δικά τους, αλλά υπάρχουν για να εξυπηρετούν με πολλούς τρόπους κάποιους άλλους, που διατηρούν επάνω τους ως και το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου.
Η επικράτηση αυτής της ρητορικής στο δημόσιο λόγο, είναι ακόμα πιο επικίνδυνη σε καιρούς καραντίνας. Κι αυτό, επειδή το σπίτι δεν είναι ασφαλές για όλες. Οι επιζώσες της έμφυλης βίας, αλλά και πολλές γυναίκες εν γένει, είναι αναγκασμένες σε εγκλεισμό μαζί με καταπιεστικούς συντρόφους, κακοποιητές, ακόμη και τους μελλοντικούς δολοφόνους τους, σε μια συνθήκη που και η οικονομική τους εξάρτηση από εκείνους εντείνεται. Άλλωστε, είναι γνωστό πως η έμφυλη βία γνωρίζει ιδιαίτερη έξαρση σε περιπτώσεις επιδημιών, έντονων κρίσεων, φυσικών καταστροφών κ.ά. όπως δείχνουν τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα από παλιότερες πανδημίες (π.χ. Ebola), αλλά και τα εμπειρικά δεδομένα από την Κίνα και χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία Cοvid-19. Η ίδια εικόνα προκύπτει και από τα πρώτα στοιχεία που φτάνουν από την Κύπρο, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, καταδεικνύοντας αύξηση στα κρούσματα έμφυλης βίας, παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες συχνά δεν βρίσκουν καν το χώρο να τηλεφωνήσουν στις σχετικές τηλεφωνικές γραμμές.
Όσο οι διέξοδοι για τις κακοποιημένες γυναίκες, αλλά και για όλες μας, στενεύουν ασφυκτικά, τόσο εμείς οφείλουμε να το δηλώνουμε καθαρά. Καμία μόνη, καμία λιγότερη. Με καραντίνα ή χωρίς.
Y.Γ. Η φωτογραφία είναι από την τελευταία, μαζικότατη πορεία της 8ης Μάρτη στην Αργεντινή, που μέτρησε ήδη 8 γυναικοκτονίες μέσα στις δύο πρώτες βδομάδες της καραντίνας.
