Σε μία περίοδο που γίνονται ολοένα και πιο ορατές οι πολλαπλές εκδηλώσεις της έμφυλης βιας στην ιδιωτική και στη δημόσια σφαίρα, στην εργασία και αλλού, φαίνεται πως δυστυχώς ούτε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων έχουν αποτελέσει εξαίρεση. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παραβιαστικών και παρενοχλητικών συμπεριφορών εκπαιδευτικών και άλλων εμπλεκομένων με τη διαδικασία της εκπαίδευσης που έχουν δει το φως της δημοσιότητας ολόκληρη αυτή την περίοδο.
Συχνά, οι συμπεριφορές αυτές φύονται και αναπαράγονται μέσα σε ένα περιβάλλον που ανέχεται και παραγνωρίζει τις εκδηλώσεις του κυρίαρχου σεξισμού και δεν αναλαμβάνει ευθύνες και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση τους. Όταν σεξιστικές αντιλήψεις και πρακτικές, έμφυλα στερεότυπα και παραδοσιακοί έμφυλοι καταμερισμοί, τοξικότητα και ρατσισμός διεμβολίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία, τότε όχι μόνο δεν είναι δυνατό να επιτευχθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι, αλλά επίσης ενισχύονται οι ανισότητες και πληθαίνουν οι αποκλεισμοί.
Μία τέτοια περίπτωση, είναι κι αυτή του περιστατικού παραβιαστικής – παρενοχλητικής συμπεριφοράς διδάσκοντα, η οποία συνέβη στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος, ενός ιστορικού μουσικού ιδρύματος της χώρας, του Ωδείου Αθηνών. Ο εν λόγω εκπαιδευτής παρενοχλούσε συστηματικά και για ένα χρονικό διάστημα που αντιστοιχούσε στη συνολική διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος σπουδών, σπουδάστριες του τμήματος. Εκμεταλλευόμενος τη θέση του ως διδάσκων παρενοχλούσε σεξουαλικά με έμμεσους ή άμεσους τρόπους τις σπουδάστριες, ασκώντας τους συναισθηματική βία και πολλών άλλων ειδών πιέσεις. Με χειριστικές πρακτικές κι έχοντας οικοδομήσει ένα κλίμα οικειότητας και εμπιστοσύνης, ο εν λόγω καθηγητής κατάφερνε να καταφεύγει σε όλο και πιο απρεπείς ενέργειες απέναντί τους. Τις καλούσε σε βραδινές εξόδους, ρώταγε συνεχώς για την ερωτική και σεξουαλική τους ζωή, περιέγραφε σκηνές της δικής του σεξουαλικής ζωής με τη σύντροφό του, έστελνε αλλεπάλληλα απρεπή μηνύματα και έκανε αντίστοιχα τηλεφωνήματα περιγράφοντας τις επιθυμίες του απέναντί τους. Επίσης, συχνά τις ανάγκαζε παρα τις αντιρρήσεις τους να κάνουν τα μαθήματα του ωδείου στο σπίτι του, ενώ έφτασε μέχρι του σημείου να αποπειραθεί να τις φιλήσει. Ακόμη προσπαθούσε να πείσει τις ίδιες να προβούν σε τέτοιου τύπου ενέργειες απέναντί του, είτε στο χώρο του ωδείου, είτε στο σπίτι του, είτε σε μαγαζιά, είτε στον χώρο εργασίας τους στον οποίο τις επισκεπτόταν.
Αξίζει να σημειωθεί πως όταν οι σπουδάστριες μοιράστηκαν μεταξύ τους τις αντίστοιχες εμπειρίες τους και θέλησαν να το καταγγείλουν εισέπραξαν απαράδεκτες και αποκαρδιωτικές συμπεριφορές τόσο από τους υπόλοιπους/ες καθηγητές/τριές τους όσο και από την ίδια τη διεύθυνση του ωδείου, στην οποία απευθύνθηκαν για να καταγγείλουν το περιστατικό ανεπίσημα, σε μια προσπάθεια να μην πάρει το θέμα μεγαλύτερες διαστάσεις και να προστατευτεί έτσι το εκπαιδευτικό ίδρυμα και η φήμη του. Η μόνη ουσιαστική αντίδραση που υπήρξε προήλθε από μερίδα σπουδαστών/τριων, οι οποίοι/ες εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους προς τις συμφοιτήτριές τους καθώς και λόγω της αποστροφής που αισθάνθηκαν σε σχέση με το συμβάν συνολικά, αποχώρησαν από το ωδείο διακόπτοντας βίαια τις σπουδές τους.
Με γνώμονα όλα τα παραπάνω, κρίνουμε ότι είναι σκόπιμο το Ωδείο Αθηνών να επανεξετάσει τη στάση του απέναντι σε αυτό το γεγονός, αξιολογώντας σοβαρά την καταγγελία και αναλαμβάνοντας κάποιες πρωτοβουλίες έτσι ώστε παρόμοια περιστατικά και ανάλογες συμπεριφορές να μην αναπαραχθούν στο μέλλον:
- Να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις έτσι ώστε ο χώρος του Ωδείου να είναι ένας ασφαλής χώρος, κατάλληλος για σπουδές και απερίσπαστη ενασχόληση με τη μουσική ή τις άλλες τέχνες. Για να συμβεί αυτό, είναι απαραίτητη η δημιουργία μηχανισμών, όπως για παράδειγμα γραφείου υποδοχής σπουδαστών/στριών, προσβάσιμου και ανοιχτού προς όλα τα μέλη της κοινότητας των σπουδαστών και σπουδαστριών.
- Να αναλάβει την ευθύνη να επιβλέπει την εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της τήρησης των κανόνων που τη διέπουν, αποτρέποντας με αυτόν τον τρόπο την αναπαραγωγή παρόμοιων καταχρηστικών συμπεριφορών εκπαιδευτικών.
- Να εξασφαλίσει το ότι όλα τα μαθήματα θα διεξάγονται αποκλειστικά στον χώρο του εκπαιδευτικού ιδρύματος.
- Να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις ώστε οι καταγγέλλουσες να μπορέσουν να ολοκληρώσουν ομαλά τις σπουδές τους και σε ένα ασφαλές πλαίσιο.
- Να απομακρύνει δια παντός τον καταγγελλόμενο από το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και από άλλα προγράμματα της σχολής.
*”Do women have to be naked to get into the Met.Museum?, Guerrila Girls, 1989, πηγή: “Α guide to the feminist art movement”, Riseart, διαθέσιμο: https://www.riseart.com/guide/2418/guide-to-the-feminist-art-movement
